Çedene kahvesi ya da yaygın olarak kullanılan diğer ismiyle Menengiç kahvesi olarak bilinen kahve, özellikle Elazığ ve çevre bölgelerinde içilen bir kahve çeşididir. Coğrafya olarak Harput bölgesinden çıktığı sanılmaktadır. Özellikle belirtmek gerekirse, bu kahve türü her ne kadar '' kahve '' adını alsa da, esas olarak bir kahve yemişinden yapılmış bir içecek değildir.
Bu içeceği elde etmek için kullanılmakta olan yemiş, farklı kaynaklarda, yaban Antep fıstığı, çitlenbik bitkisi, sakız ağacı ya da çıtlık gibi tanımlansa da bu karışıklığın nedeni bu bitkilerin aynı kaynaktan geliyor olmalarıdır. Bu yemiş bitkisi '' Anacardiaceae '' familyasının '' Pistiacia '' cinsine ait bir yemiştir. '' Pistacia '' cinsinin en çok bilineni '' Pistacia vera'' ’dır. Yani halk arasında kullanılan yaygın ismi ile Antep Fıstığı.
Harput Çedene kahvesi için mühim olan etken madde '' Pistacia terebinthus '' dir ve Menengiç veya Menengiç olarak bilinen ağaç budur. Çitlenbik ağacı olarak da bilinir. Menengiç ağacı coğrafya olarak Güneydoğu Anadolu, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgelerinin dağlık ve kırsal kısımlarında ekimi yapılmaksızın yetişen bir bitkidir. Boyu 2 metreye kadar uzayan sakız yapraklı küçük bir ağaçtır. Koyu yeşil renkli, küçük meyveler vermektedir. Meyvesinin kabuğu ham durumdayken al rengindedir ve olgunlaştıkça yeşil rengine döner.
Harput Çedene Kahvesinin Yararları
Harput çedene kahvesinin çok sayıda yararı olduğu çeşitli kaynaklarda yer almaktadır. Nefes açıcı özelliğiyle nefes darlığına iyi geldiği söylenen kahvenin antiseptik özelliği bulunmaktadır ve üst solunum yollarına olumlu etki ettiği iddia edilmektedir. Öksürüğe iyi gelir ve böbrek kumlarının dökülmesine yardımcı olur. Mide sorunlarından ayak ses tellerine kadar yararı vardır. Ve ekstra vücut direnci sağlayarak vücuda güç verir.
Anadolu’nun kadim lezzetlerinden olan Harput Çedene Kahvesi'ni günümüzde çeşitli kahve üreticileri vasıtasıyla elde etmek artık oldukça mümkündür. Bu çeşitli kahve imalatçıları arasında son yıllarda en çok bilinen firma olan Adıyaman Kervansaray Kahvecisi gerek kalitesiyle gerekse kendine özgü üretim şekliyle kahve severlerin gönlüne taht kurmuş nadide kurumlardandır. Çedene kahvesi ve daha birçok çeşit kahve elde etmek isteyen kahve severler firmanın sitesini ziyaret ederek sipariş verebilirler.
